Giảm phát thải khí nhà kính và trung hòa carbon những điều cần biết

Tại Hội nghị COP26, hơn 100 quốc gia trên toàn cầu đã cam kết mạnh mẽ đối với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, bao gồm cả trung hòa carbon, đạt mức phát thải ròng bằng 0, cắt giảm phát thải khí methane và nhiều cam kết khác. Giảm phát thải khí nhà kính và phát triển kinh tế có tính carbon thấp, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0, đã trở thành xu hướng phát triển hàng đầu trên toàn cầu. Để hiểu rõ hơn về những thuật ngữ liên quan đến xu hướng này, chúng tôi mời quý vị cùng Vũ Phong Energy Group tìm hiểu thêm!

Cam kết giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam

Tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP26) vào tháng 11/2021, lãnh đạo của hơn 100 quốc gia tham dự cùng cất lên những tiếng nói chung trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đạt được một số thỏa thuận quan trọng. Trong đó, có các mục tiêu giảm phát thải khí methane, trung hòa carbon, đạt mức phát thải ròng bằng 0. Lúc ấy, Trưởng đoàn Đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã nhấn mạnh cam kết của Việt Nam: “Việt Nam sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ hơn nữa bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ, trong đó có thực hiện các cơ chế theo Thỏa thuận Paris, để đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050”.

Net zero, carbon neutral hay trung hòa carbon là gì?

Mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net zero emission) được hiểu là cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống gần bằng 0 nhất có thể, với lượng khí thải còn lại được tái hấp thụ từ khí quyển bởi rừng và đại dương. Mục tiêu này nhằm ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu và bảo tồn một hành tinh có thể sống được. Bởi vì, theo tính toán, sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu cần được giới hạn ở mức chỉ tăng 1,5°C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp. Để đạt mức này, thế giới cần giảm 45% lượng khí thải vào năm 2030 và đạt Net zero vào năm 2050.

Lượng khí thải CO2 toàn cầu theo ngành trong một kịch bản Net Zero vào năm 2050, nguồn IEA

Khí thải gây hiệu ứng nhà kính, theo Nghị định thư Kyoto, chủ yếu gồm CO2, CH4, N2O, HFCs, PFCs, SF6. Lượng các khí thải hiệu ứng nhà kính được tính quy đổi ra lượng khí thải carbon, được thu thập số liệu trên phạm vi cả nước. Theo Báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật 2022, Việt Nam đã nâng mức cam kết giảm phát thải khí nhà kính tự nguyện lên 15,8% đến năm 2030 so với kịch bản phát triển thông thường BAU, là 146,3 triệu tấn CO2 tương đương (NDC 2020 là 9%); nếu có sự hỗ trợ quốc tế, mức giảm phát thải sẽ tăng lên 43,5%, tương đương 403,7 triệu tấn CO2 tương đương (NDC 2020 là 27%).

Xung quanh mục tiêu giảm lượng khí thải, giảm phát thải carbon, một số thuật ngữ khác cũng được dùng như Carbon neutral hay trung hòa carbon, Climate neutral – tạm dịch là trung hòa khí hậu…

Carbon footprint là gì?

Carbon footprint là mô tả tổng lượng khí thải CO2 và các khí nhà kính khác (đơn vị thường là tấn CO2 tương đương) của một sản phẩm, một cá nhân hoặc một tổ chức… Với một cá nhân, dấu chân carbon bao gồm tổng lượng phát thải từ các hoạt động hằng ngày, bao gồm việc sử dụng năng lượng, sử dụng các phương tiện giao thông, ăn uống, sử dụng các sản phẩm tiêu dùng… Với một sản phẩm, dấu chân carbon sẽ được tính tổng lượng phát thải khí nhà kính của sản phẩm đó bắt đầu từ khi là nguyên liệu thô, cho đến quá trình sản xuất, vận chuyển, tiêu dùng và vứt bỏ. Ở quy mô lớn lơn như một doanh nghiệp, dấu chân carbon đồng nghĩa với việc kiểm kê khí nhà kính, xác định và định lượng rõ các nguồn phát thải chính, bao gồm các nguồn phát thải trực tiếp từ hoạt động, phát thải từ việc sử dụng điện và nhiệt mua từ nguồn khác, và các phát thải khác không thuộc sở hữu hoặc kiểm soát trực tiếp của đơn vị đó.

Trong xu hướng phát triển bền vững, các doanh nghiệp thường nỗ lực hạn chế dấu chân carbon bằng cách giảm thiểu lượng khí thải thông qua các biện pháp giảm phát thải như nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, sử dụng các vật liệu thay thế thân thiện với môi trường, tránh sử dụng các sản phẩm dùng một lần, tăng cường tái sử dụng – tái chế…

Sử dụng năng lượng tái tạo – một cách giảm phát thải hiệu quả cho nhà máy

Carbon offset là gì?

Carbon offset hay bù đắp carbon là có thể được xem một trong những nỗ lực để giảm thiểu khí thải, cho mục tiêu giảm dấu chân carbon, trung hòa carbon, bằng cách tài trợ cho các dự án môi trường làm giảm khí nhà kính cho khí quyển, từ đó làm cân bằng lượng khí thải carbon tạo ra. Một đơn vị tín dụng bù đắp carbon được cho là tương đương với một tấn CO2, hoặc một tấn các khí nhà kính khác sẽ được loại bỏ ra khỏi không khí. Có thể mua những khoản tín dụng bù đắp carbon từ những công ty và các chương trình trồng cây; hoặc tài trợ cho các dự án thu giữ, lưu trữ CO2; hoặc thậm chí từ những người nông dân đang cố gắng hạn chế hoặc thu lại lượng khí thải methane từ hoạt động chăn nuôi.

Vậy sự khác nhau giữa carbon credit (tín chỉ carbon) và carbon offset là gì? Theo một số thông tin, dù hai thuật ngữ này khá tương đồng để chỉ việc giảm khí nhà kính nói chung, tuy nhiên trong khi bù đắp carbon hướng đến việc loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển thì tín chỉ carbon hướng đến việc giảm khí nhà kính thải vào khí quyển. Để biết chi tiết tín chỉ carbon là gì và thị trường carbon trên thế giới, mời bạn xem tại bài viết: https://vuphong.vn/thi-truong-tin-chi-carbon/

Vũ Phong Energy Group